Temporomandibular Oynaq (TMJ) Cərrahiyyəsi

Temporomandibular eklem (TME), alt çeneyi kafa tabanına bağlayan ve çiğneme, konuşma, yutkunma gibi fonksiyonların temelini oluşturan en karmaşık eklemlerden biridir. TME hastalıkları; ağrı, çene hareketlerinde kısıtlılık, ses gelmesi (klik), kilitlenme ve yüz asimetrisi gibi şikayetlere yol açabilir.

Valinor Dental Clinic’te TME tedavileri, basit konservatif yöntemlerden ileri rekonstrüktif cerrahilere kadar geniş bir yelpazede uygulanır. Her hasta için kişiselleştirilmiş planlama, CBCT ve MR görüntüleme, dijital eklem analizleri ve multidisipliner yaklaşım (çene cerrahisi, fizik tedavi, diş hekimliği, psikoloji) bir arada kullanılır.

Temporomandibular Eklem (TME Hastalıkları

1. Fonksiyonel ve Kas Kaynaklı Bozukluklar

TME bozukluklarının en sık görülen grubu kas ve fonksiyon kaynaklı sorunlardır.

  • Bruksizm (Diş Sıkma–Gıcırdatma): Uyku ya da gündüz bilinçsiz diş sıkma alışkanlığıdır. Nedeni genellikle stres, anksiyete, uyku bozuklukları veya nörolojik faktörlerdir. Klinik olarak diş aşınmaları, çene kaslarında ağrı, sabah baş ağrısı ve eklem sesleri ile kendini gösterir.
    • Tanı: Klinik muayene, çiğneme kaslarında palpasyon, eklem sesleri ve oklüzal analiz.
    • Tedavi: Splint terapisi, kas gevşetici egzersizler, stres yönetimi, botulinum toksin uygulamaları.
    • Valinor Yaklaşımı: Dijital ölçümlerle kişiye özel splint, lazer destekli kas tedavileri ve gerekirse multidisipliner psikolojik destek.
  • Myofasiyal Ağrı Sendromu: Masseter ve temporal kaslarda tetik noktalarla karakterize kronik ağrı sendromudur. Ağrı genellikle kulak ve baş bölgesine yayılır.
    • Tedavi: Kas gevşetici egzersizler, tetik nokta enjeksiyonları, botulinum toksin.
    • Valinor Yaklaşımı: PRF enjeksiyonları ve lazer tedavileri ile doku yenilenmesinin hızlandırılması.
  • Hipermobilite ve Çene Çıkıkları: Kondil başı normal sınırın ötesine hareket ederek eklem boşluğundan çıkabilir. Akut dislokasyonda ağız açık kalır, hasta kapatamaz.
    • Tedavi: Manüel redüksiyon, kronik vakalarda cerrahi stabilizasyon.
    • Valinor Yaklaşımı: Konservatif tedavilerle başlayıp, ileri vakalarda minimal invaziv cerrahi planlama.

2. Eklem Diskine Bağlı Hastalıklar

Eklem diski, kondil ile temporal kemik arasında tampon görevi görür. Disk patolojileri en sık TME sorunlarındandır.

  • Disk Deplasmanı (Redüksiyonlu): Disk yerinden kayar, ancak açma–kapama sırasında tekrar yerine oturur. Tipik bulgu “klik” sesidir.
    • Tanı: MR görüntüleme ile disk konumu değerlendirilir.
    • Tedavi: Splint, fizik tedavi, artrosentez.
    • Valinor Yaklaşımı: Lazer destekli rehabilitasyon + PRP enjeksiyonu ile eklem dokusunun desteklenmesi.
  • Disk Deplasmanı (Redüksiyonsuz): Disk kayar ve yerine dönmez, ağız açmada ciddi kısıtlılık olur.
    • Tedavi: Artroskopi veya açık cerrahi ile disk repozisyonu.
    • Valinor Yaklaşımı: Dijital eklem analizleri ile cerrahi gerekliliğin net belirlenmesi.
  • Disk Perforasyonu: Diskin yapısının bozulması, ileri evre TME bozukluklarında görülür.
    • Tedavi: Disk rezeksiyonu ve greft uygulamaları.
    • Valinor Yaklaşımı: Biyouyumlu materyallerle disk yerine fonksiyonel yapı oluşturma.

3. Dejeneratif ve İnflamatuvar Hastalıklar

Zamanla eklem yüzeyinde ve kıkırdakta yıkım gelişebilir.

  • Osteoartrit: Kıkırdak dokusunun yıkımı ve eklemde ağrı, krepitasyon (sürtünme sesi) ile karakterize.
    • Tanı: CBCT’de eklem yüzeyinde erozyon, osteofit oluşumu.
    • Tedavi: İlaç tedavisi, PRP enjeksiyonları, ileri vakalarda eklem cerrahisi.
  • Osteoartroz: Dejeneratif bulgular vardır ancak ağrı eşlik etmeyebilir.
    • Valinor Yaklaşımı: Düzenli takip ve erken dönemde konservatif tedavi.
  • Sinovit/Kapsülit: Eklem kapsülünün inflamasyonu, şiddetli ağrı ve şişlikle seyreder.
    • Tedavi: İlaç, eklem içi enjeksiyon, fizik tedavi.
  • Ankiloz: Eklem yüzeylerinin fibroz veya kemik doku ile kaynaşması sonucu çene hareketinin tamamen kısıtlanması.
    • Tedavi: Cerrahi eklem serbestleştirilmesi veya protez eklem uygulamaları.
    • Valinor Yaklaşımı: Total eklem protezi ile fonksiyon ve estetiğin yeniden kazandırılması.

4. Travmatik TME Hastalıkları

Travmalar çenede kırık, dislokasyon ve hematomlara yol açabilir.

  • Akut Dislokasyon: Ağız açık kalır, hasta kapatamaz. Acil müdahale gerekir.
  • Kondil Kırıkları: Çocuklarda büyüme etkilenebilir, erişkinde asimetri oluşabilir.
  • Eklem Hematomu: Travma sonrası şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı.

Valinor Yaklaşımı: 3D görüntüleme ile kırık analizi, minimal plak sistemleriyle cerrahi sabitleme, çocuk hastalarda büyüme takibi.

5. Gelişimsel ve Konjenital Anomaliler

  • Mikrognati: Alt çenenin yetersiz gelişmesi.
  • Makrognati: Kondilin aşırı gelişmesiyle alt çene ileriliği.
  • Kondiler Asimetri: Sağ–sol gelişim farklılığı, yüzde eğrilik.
  • Konjenital Ankiloz: Doğuştan eklem hareketinin olmaması.

Valinor Yaklaşımı: Dijital simülasyon + ortognatik cerrahi + büyüme çağında erken müdahale.

6. Neoplastik Hastalıklar

  • Benign Tümörler: Osteokondroma, kondroblastoma. Genellikle yavaş büyür, eklem hareketlerini kısıtlar.
  • Malign Tümörler: Kondrosarkom, osteosarkom. Agresif ilerler, rekonstrüktif cerrahi gerektirir.

Valinor Yaklaşımı: Onkoloji + çene cerrahisi multidisipliner planlama, rekonstrüktif protez çözümleri.

7. Sistemik Hastalıklarla İlişkili TME Bozuklukları

  • Romatoid Artrit: Eklemde inflamasyon, deformite.
  • Juvenil İdiopatik Artrit: Çocuklarda TME büyümesini etkiler.
  • Ankilozan Spondilit, Psoriatik Artrit: Çene ekleminde sertlik, kısıtlılık yapabilir.

Valinor Yaklaşımı: Romatoloji iş birliği, minimal invaziv eklem tedavileri.

8. Enfeksiyöz Hastalıklar

  • Septik Artrit: Akut ağrı, ateş, şişlik. Acil drenaj gerekir.
  • Tüberküloz Artriti: Kronik eklem tutulumu.
  • Viral Artritler: Geçici eklem ağrısı, genellikle çocuklarda.

Valinor Yaklaşımı: Hızlı tanı + uygun antibiyotik + cerrahi drenaj.

9. Fonksiyonel ve Psikosomatik Bozukluklar

  • Parafonksiyonlar: Kalem ısırma, tırnak yeme, dudak emme gibi alışkanlıklar ekleme aşırı yük bindirir.
  • Stres Kaynaklı Bozukluklar: Anksiyete, çene kaslarını sürekli aktif tutar.
  • Somatoform Ağrı: Organik neden olmaksızın eklem bölgesinde ağrı algısı.

Valinor Yaklaşımı: Psikolojik destek + konservatif splint + stres yönetimi programları.

TME hastalıkları çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkar ve tedavi seçenekleri hastaya özel planlanmalıdır.

Valinor Dental Clinic’in farkı:

  • 3D görüntüleme (CBCT, MRI)
  • Dijital eklem hareket analizleri
  • Minimal invaziv tedaviler (artrosentez, artroskopi)
  • Rekonstrüktif cerrahi ve hasta-özel protezler
  • Multidisipliner ekip yaklaşımı

Valinor’da TME tedavileri yalnızca ağrıyı gidermek değil; çene fonksiyonunu, estetiği ve yaşam kalitesini geri kazandırmak amacıyla yapılır.

Konservatif Tedaviler

Splint Terapisi

  • Tanım: Özel şeffaf plaklarla eklem yükünü azaltma.
  • Endikasyon: Bruksizm, çene kilitlenmeleri, hafif eklem ağrıları.
  • Valinor Farkı: Dijital ölçümle kişiye özel splint tasarımı, uyku konforu ve eklem rahatlaması.

Fizik Tedavi

  • Tanım: Kas gevşetici egzersizler, ultrason, lazer ve sıcak-soğuk uygulamalar.
  • Valinor Farkı: Klinik içi lazer destekli fizik tedavi ve kişiye özel ev programları.

İlaç Tedavisi

  • NSAID ve kas gevşeticiler: Ağrı ve inflamasyonu kontrol altına alır.
  • Valinor Farkı: İlaç tedavisi, splint ve egzersizlerle kombine edilerek kısa sürede sonuç alınır.

Minimal İnvaziv Yöntemler

Artrosentez

  • Tanım: Eklem boşluğunun serumla yıkanarak inflamatuvar ürünlerin temizlenmesi.
  • Avantaj: Basit, hızlı, iyileşme süresi kısa.
  • Valinor Farkı: PRP ve hyaluronik asit destekli enjeksiyonlarla eklem dokusunun yenilenmesi.

Artroskopi

  • Tanım: Kamera yardımıyla eklem boşluğuna girilerek tanı ve tedavi yapılması.
  • Endikasyon: Disk kaymaları, eklem içi yapışıklıklar.
  • Valinor Farkı: Minimal kesi, kısa iyileşme süresi, yüksek başarı oranı.

Açık Cerrahi Yöntemler

Disk Repozisyonu

  • Tanım: Yerinden kaymış eklem disklerinin cerrahi olarak eski konumuna getirilmesi.
  • Valinor Farkı: Mikrocerrahi tekniklerle eklem hareketlerinin korunması.

Disk Rezeksiyonu

  • Tanım: Kullanılamaz hale gelen eklem disklerinin çıkarılması.
  • Valinor Farkı: Disk yerine biyouyumlu greftler veya yapay materyallerle eklemin fonksiyonel kalması.

Kondilektomi / Kondiloplasti

  • Tanım: Kondilin (eklem başı) kısmen çıkarılması veya yeniden şekillendirilmesi.
  • Endikasyon: Tümör, aşırı büyüme (hiperplazi), deformite.
  • Valinor Farkı: Piezoelektrik cerrahi ile sinir ve damar dokularına zarar vermeden güvenli işlem.

Rekonstrüksiyon Yöntemleri

Otojen Greftler (Kostokondral Greft)

  • Tanım: Hastanın kendi kaburga kemiğinden alınan greftle eklemin yeniden oluşturulması.
  • Valinor Farkı: Büyüme potansiyeli olan genç hastalarda doğal eklem fonksiyonu sağlanır.

Alloplastik Protezler

  • Tanım: Biyouyumlu yapay eklem parçalarının kullanılması.
  • Valinor Farkı: Hasta-özel tasarlanmış protezlerle yüksek uyum ve uzun ömürlü sonuç.

Total Eklem Protezi

  • Tanım: Eklemin tamamının yapay protezle değiştirilmesi.
  • Endikasyon: İleri dejeneratif hastalıklar, tümör rezeksiyonları, başarısız cerrahiler.
  • Valinor Farkı: 3D yazıcı ile hasta-özel protez tasarımı, ameliyat öncesi dijital simülasyon, estetik ve fonksiyonun eşzamanlı geri kazandırılması.


 Valinor Dental Clinic’te TME tedavileri, yalnızca ağrı ve fonksiyon kaybını gidermekle sınırlı değildir. Her hasta için eklem sağlığı, çiğneme fonksiyonu, yüz estetiği ve yaşam konforu birlikte değerlendirilir.

  • Hastalar için: Daha az ağrı, daha rahat çiğneme, daha doğal yüz simetrisi.
  • Uzun vadede: Eklem sağlığının korunması, fonksiyonel ömür boyu konfor.

Temporomandibular Eklem (TME) Cerrahisi Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. TME nedir?

Çene hareketlerini sağlayan temporomandibular eklemdir.

2. TME hastalıkları nelerdir?

Eklemin ağrı, tıklama, kilitlenme, hareket kısıtlılığı gibi sorunlarıdır.

3. TME cerrahisi ne zaman gerekir?

İlaç, splint ve fizik tedaviye yanıt alınamadığında.

4. TME ağrısı nasıl anlaşılır?

Kulak önünde ağrı, çene hareketinde kısıtlılık ve seslerle.

5. TME cerrahisi riskli midir?

Deneyimli ellerde güvenlidir.

6. TME bozuklukları diş sıkmadan kaynaklanır mı?

Evet, bruksizm sık bir sebeptir.

7. TME hastalıklarında ilk tedavi nedir?

Splint tedavisi ve ilaçlar.

8. TME cerrahisinde hangi yöntemler vardır?

Artrosentez, artroskopi, açık cerrahi, eklem protezi.

9. Artrosentez nedir?

Eklem boşluğunun yıkanmasıdır.

10. Artroskopi nedir?

Küçük kameralarla eklem içi görüntüleme ve tedavi yöntemidir.

11. Açık eklem cerrahisi ne zaman yapılır?

Kapsamlı yapısal bozukluklarda.

12. Eklem protezi nedir?

Eklemin yapay protez ile değiştirilmesidir.

13. TME cerrahisi hangi hastalıklar için uygulanır?

Disk yer değişiklikleri, eklem dejenerasyonu, ankilozis.

14. TME hastalıkları kadınlarda sık mı görülür?

Evet, özellikle genç kadınlarda.

15. TME cerrahisi ne kadar sürer?

Yönteme bağlı olarak 30 dakika – 3 saat.

16. Artrosentez ağrılı mıdır?

Hayır, lokal anestezi ile yapılır.

17. TME hastalıkları kulak çınlaması yapar mı?

Evet, sık görülebilir.

18. Çene kilitlenmesi nedir?

Çenenin açılıp kapanamaması durumudur.

19. TME cerrahisi sonrası iyileşme süresi ne kadar?

Artrosentezde günler, açık cerrahide haftalar.

20. Eklem cerrahisi sonrası yüzümde iz kalır mı?

Çoğunlukla hayır, küçük kesiler ağız içinden yapılır.

21. TME bozukluğu baş ağrısı yapar mı?

Evet, migren benzeri ağrılar görülebilir.

22. Disk repozisyonu nedir?

Yer değiştiren eklem diskini yerine koyma cerrahisidir.

23. Disk rezeksiyonu nedir?

Hasarlı diskin çıkarılmasıdır.

24. Eklem ankilozu nedir?

Eklem hareketlerinin tamamen kaybolmasıdır.

25. Eklem ankilozu nasıl tedavi edilir?

Açık cerrahi ve eklem rekonstrüksiyonu ile.

26. Çene eklemi protezi kalıcı mıdır?

Evet, ömür boyu kullanılabilir.

27. TME cerrahisi sonrası fizyoterapi gerekir mi?

Evet, hareket açıklığını korumak için.

28. Botoks TME sorunlarında işe yarar mı?

Evet, kas kaynaklı ağrılarda.

29. TME cerrahisi sonrası ne zaman yemek yiyebilirim?

Artrosentez sonrası hemen, büyük cerrahilerde birkaç gün sonra.

30. TME cerrahisi sonrası konuşma etkilenir mi?

İlk günlerde evet, sonra normale döner.

31. TME cerrahisi sonrası ağrı normal mi?

Evet, birkaç gün sürebilir.

32. TME bozuklukları boyun ağrısı yapar mı?

Evet.

33. Çene eklemi cerrahisi sonrası hangi ilaçlar kullanılır?

Antibiyotik, ağrı kesici, antiinflamatuvar.

34. TME cerrahisi sonrası kilo kaybı olur mu?

Yumuşak gıda döneminde evet.

35. Artrosentez sonrası hemen işe dönülür mü?

Evet, genellikle ertesi gün.

36. Eklem protezi sonrası işe dönüş süresi nedir?

4–6 hafta.

37. TME bozukluğu diş kaybına yol açar mı?

Dolaylı olarak evet.

38. TME hastalıkları çiğneme zorluğu yapar mı?

Evet.

39. TME cerrahisi sonrası yüzümde şişlik olur mu?

Evet, kısa sürede iner.

40. TME cerrahisi sonrası enfeksiyon riski var mı?

Evet ama antibiyotikle önlenir.

41. Eklem protezi ameliyatı ne kadar sürer?

2–3 saat.

42. Protezler vücut tarafından reddedilir mi?

Hayır, biyouyumlu malzemeler kullanılır.

43. TME hastalıkları diş gıcırdatma ile ilişkili mi?

Evet.

44. TME bozukluğu psikolojik olabilir mi?

Evet, stres önemli bir faktördür.

45. Artrosentez tekrar yapılabilir mi?

Evet, gerekirse.

46. TME cerrahisi sonrası yüzümde uyuşma olur mu?

Geçici olabilir.

47. Eklem protezi sonrası çene hareketi normale döner mi?

Büyük ölçüde evet.

48. TME cerrahisi sonrası spor yapılabilir mi?

6–8 hafta sonra.

49. TME cerrahisi sonrası diş tedavisi yapılabilir mi?

İyileşme sonrası evet.

50. TME bozukluğu diş estetiğini etkiler mi?

Evet, kapanış bozulur.

51. TME cerrahisi sonrası sigara içmek zararlı mı?

Evet.

52. Eklem cerrahisi sonrası ağız ne kadar açılır?

Tedaviye bağlı olarak normale yaklaşır.

53. TME cerrahisi sonrası eklem sesleri kaybolur mu?

Çoğu vakada evet.

54. Artroskopi ne kadar güvenlidir?

Deneyimli ellerde çok güvenlidir.

55. TME cerrahisi sonrası his kaybı kalıcı olur mu?

Nadir.

56. TME cerrahisi sonrası uyku düzeni düzelir mi?

Ağrı azalınca evet.

57. TME hastalıkları yüz asimetrisi yapar mı?

Evet, ileri vakalarda.

58. Eklem ankilozu çocuklarda görülür mü?

Evet, sıkıntılı bir durumdur.

59. Çocuklarda ankiloz nasıl tedavi edilir?

Cerrahi ile eklemin açılması gerekir.

60. Eklem protezi çocuklarda yapılır mı?

Hayır, genellikle erişkinlerde.

61. TME cerrahisi sonrası ne kadar sıklıkla kontrole gitmeliyim?

İlk yıl düzenli.

62. TME cerrahisi sonrası plaklar çıkarılır mı?

Genellikle kalıcıdır.

63. TME cerrahisi sonrası estetik değişiklik olur mu?

Çok büyük değişiklik olmaz.

64. TME bozukluğu çenemin kaymasına yol açar mı?

Evet.

65. Eklem bozukluğu baş dönmesi yapar mı?

Evet.

66. TME cerrahisi sonrası hangi beslenme önerilir?

Yumuşak gıdalar.

67. TME hastalıkları hangi branşla ilgilidir?

Ağız, diş ve çene cerrahisi.

68. TME cerrahisi sonrası diş teli gerekir mi?

Bazı vakalarda evet.

69. Eklem protezi ne kadar dayanır?

20 yıl ve üzeri.

70. TME bozukluğu çenemin kitlenmesine sebep olur mu?

Evet.

71. TME cerrahisi sonrası yüzde morarma olur mu?

Küçük cerrahilerde hayır, büyüklerde evet.

72. Artrosentez sonrası tekrar ağrı olur mu?

Olabilir.

73. TME cerrahisi sonrası ağzımı hemen açabilir miyim?

Artrosentezde evet, açık cerrahide kısıtlıdır.

74. Eklem cerrahisi sonrası konuşmam düzelir mi?

Evet.

75. TME bozukluğu sinüzit yapar mı?

Hayır.

76. TME bozukluğu kulağa ağrı yapar mı?

Evet.

77. TME bozukluğu baş boyun ağrısı yapar mı?

Evet.

78. TME cerrahisi sonrası antibiyotik şart mı?

Evet.

79. Eklem protezi alerji yapar mı?

Hayır.

80. TME bozukluğu yemek yemeyi zorlaştırır mı?

Evet.

81. TME cerrahisi sonrası ne kadar sürede toparlarım?

Artrosentezde günler, açık cerrahide haftalar.

82. TME cerrahisi sonrası yeniden eklem bozulur mu?

Nadir ama olabilir.

83. TME bozukluğu kulak dolgunluğu yapar mı?

Evet.

84. TME cerrahisi sonrası diş sıkmam düzelir mi?

Kas kaynaklıysa evet.

85. Eklem protezi sonrası yüzümde değişiklik olur mu?

Çene hareketleri düzelir, doğal görünüm korunur.

86. TME cerrahisi sonrası sigara iyileşmeyi etkiler mi?

Evet, olumsuz etkiler.

87. TME cerrahisi sonrası kontrol süresi ne kadar?

En az 1 yıl.

88. TME bozukluğu psikolojik stresten olur mu?

Evet.

89. TME cerrahisi sonrası tekrar ameliyat gerekir mi?

Nadir.

90. TME bozukluğu dişlerimin dizilimini etkiler mi?

Evet.

91. TME cerrahisi sonrası estetik sonuç alınır mı?

Fonksiyonel düzelme sağlanır.

92. Eklem protezi sonrası ağrı kalır mı?

Çoğu vakada hayır.

93. TME cerrahisi sonrası yüzümde asimetri olur mu?

Nadir.

94. Artrosentez sonrası tekrar şişlik olur mu?

Nadir.

95. TME bozukluğu yüz kaslarımı etkiler mi?

Evet.

96. TME cerrahisi sonrası diş tedavisi yapılabilir mi?

Evet.

97. Eklem protezi sonrası beslenme nasıl olur?

İlk haftalar yumuşak, sonra normal.

98. TME bozukluğu yüzümün kaymasına neden olur mu?

Evet.

99. TME cerrahisi sonrası yüzümde uyuşukluk ne kadar sürer?

Genelde haftalar içinde geçer.

100. TME cerrahisi sonrası yaşam kalitem artar mı?

Evet, ağrı azalır ve fonksiyon düzelir.

Site içerikleri yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tavsiye yerine geçmez.

İlgili Bloglar