Endodonti

Endodonti, halk arasında kanal tedavisi olarak bilinir ve dişin içindeki pulpa (sinir–damar demeti) ve kök çevresindeki dokuların hastalıklarını teşhis ve tedavi eder. Valinor’da amaç yalnızca ağrıyı gidermek değil; doğal dişi uzun yıllar sağlıklı, fonksiyonel ve estetik biçimde ağızda tutmaktır.
Yaklaşımımız: minimal invaziv – biyomimetik – mikroskop destekli – dijital planlı tedavi.

1) Endodontiye Giriş: Anatomi & Hastalıklar

  • Pulpa: Mine ve dentin altında; duyarlılığı ve savunmayı sağlayan canlı doku.
  • Kök kanalları: Dişe göre sayısı ve formu değişir; varyasyonlar tedaviyi etkiler.
  • Başlıca hastalıklar
    • Reversible pulpitis: Soğukla kısa süreli ağrı; dolgu ile iyileşebilir.
    • Irreversible pulpitis: Uzun süren/spontan ağrı; kanal tedavisi gerekir.
    • Pulpa nekrozu: Sinirin ölmesi; enfeksiyon ve apikal lezyon gelişebilir.
    • Apikal periodontitis: Kök ucunda iltihap; çiğnemede ağrı, bazen şişlik.

2) Tanı & Planlama (Doğru Teşhis = Uzun Ömür)

  • Klinik testler: Soğuk/sıcak, EPT (elektriksel canlılık), perküsyon/palpasyon, bite test (ısırma), transillüminasyon.
  • Radyoloji: Periapikal/bitewing; karmaşık anatomide düşük doz CBCT.
  • Dijital kayıt: İntraoral foto, tarayıcı ile dokunmadan ölçü, oklüzyon analizi.
  • Risk analizi: Sistemik durumlar (DM, antikoagülanlar), bruksizm, hijyen, diyet.
  • Tedavi yol haritası: Endodontik tedavi + restoratif plan entegre kurgulanır.

3) Ağrı Yönetimi & Anestezi

  • Anestezi seçenekleri: İnfiltrasyon, blok, buffered (tamponlu), intraligamenter, intraosseöz, intrapulpal.
  • Zor vakalar (akut pulpitis): Tamponlu + ek teknik kombinasyonları.
  • Sedasyon (uygun hastalarda): Anksiyete kontrolü; güvenli ve kontrollü yaklaşım.
  • Acil protokoller: Pulpotomi/pulpektomi, insizyon–drenaj.

4) İzolasyon, Görselleştirme & Enfeksiyon Kontrolü

  • Rubber dam: Tükürükten izolasyon, aerosol kontrolü, enstrümantasyon güvenliği.
  • Mikroskop/loupe: Ekstra kanallar, çatlaklar, perforasyonlar gözle görülür hâle gelir.
  • Alet & alan sterilizasyonu: Yüksek standardizasyon; çapraz bulaş riskinin minimize edilmesi.

5) Kanal Tedavisinin Aşamaları (Altın Protokol)

  1. Erişim kavitesi (konservatif erişim)
  2. Kaygan yol (glide path) ve patensi sağlama
  3. Çalışma boyu: Apex locator + radyografik doğrulama
  4. Şekillendirme: Rotary/reciproc, crown-down veya hibrit teknik
  5. İrrigasyon–dezenfeksiyon:
    • Ana solüsyon: (Klinikte belirlenen protokol)
    • Şelasyon: EDTA (smear tabakasının kaldırılması)
    • Alternatif: (Duruma göre) CHX – eş zamanlı kullanım kuralları gözetilir
    • Aktivasyon: Ultrasonik/sonik, apikal negatif basınç, fotonik aktivasyon
  6. Medikament (seçilmiş vakalarda): Kalsiyum hidroksit vb.
  7. Obturasyon (kanal dolumu):
    • Soğuk lateral
    • Sıcak vertikal
    • Taşıyıcılı
    • Tek kon & biyoseramik sealer (hidrolik kondansasyon)
  8. Koronal sızdırmazlık: Hemen geçici/kalıcı restorasyon
  9. Nihai restorasyon: Kompozit – inley/onley – kaplama (ferrule prensibi)

6) İrrigasyon ve Dezenfeksiyon: İnce Ayar

  • Amaç: Bakteri–biyofilm–smear tabakasını uzaklaştırmak; kompleks anatomiye ulaşmak.
  • Aktivasyon: Ultrasonik/sonik uçlar, apikal negatif basınç, fotonik aktivasyon (lazer kaynaklı fotonik dalga ile akış artırımı).
  • Güvenlik: Çözelti taşmasının önlenmesi, uygun konsantrasyon/zaman, irrigasyon iğnesi kontrolü.

7) Özel Durumlar & Zor Senaryolar

  • Kanal kalsifikasyonu: Mikroskop altında kalsifiye giriş yolu; sabır ve mikroteknik.
  • Alet kırığı: Bypass/çıkarma/üstten kapama – risk–fayda analizi.
  • Yol sapması/transport: İrrigasyon & sızdırmazlıkla kontrol; gerekirse cerrahi.
  • Perforasyon: Erken fark & biyoseramik tamir.
  • Açık apeks: Apeksifikasyon (biyoseramik apikal tıkaç) veya rejeneratif endodonti.
  • Endo–perio lezyonlar: Kaynak ayrımı + entegre periodontal tedavi.
  • Çatlak/FR:
    • Craze line: Tedavi gerekmez
    • Fractured cusp: Onarım/kaplama
    • Cracked tooth: Endo + cuspal coverage
    • Vertical root fracture: Prognoz zayıf; çekim değerlendirilebilir.

8) Revizyon (Yeniden Kanal Tedavisi)

  • Endikasyon: Persistan ağrı/lezyon, yetersiz dolum, yeni çürük, sızıntı.
  • Adımlar:
    • Eski dolgunun solvent–ultrasonik–mekanik kombinasyonuyla çıkarılması
    • Post/kor/taşıyıcı–gümüş kon sökümü için mikroteknikler
    • Geniş dezenfeksiyon + modern obturasyon
  • Amaç: Doğal dişi implant alternatifi olarak kurtarmak.

9) Apikal Cerrahi (Mikro-Cerrahi)

  • Apikoektomi: Kök ucunun 3 mm rezeksiyonu + retro-preparasyon.
  • Retro-dolgu: Biyoseramik materyal ile apikal sızdırmazlık.
  • Endikasyonlar: İnatçı lezyon, kist şüphesi, post çıkarılamaması, anatomik engeller.
  • Avantaj: Dişi çekmeden uzun vadeli ağızda tutma.

10) Travma Endodontisi & Rezorpsiyonlar

  • Lüksasyon yaralanmaları: Konküzyon/sublüksasyon/ekstrüzyon/lateral/intrüzyon – pulpa canlılığı takibi; gerekirse endo.
  • Avülsiyon: Replantasyon + splint; kök gelişimine göre endo planı.
  • Rezorpsiyon
    • İnternal: Kanal içi; erken tanıda endo başarılı.
    • Eksternal inflamatuar: Travma/enfeksiyon; dezenfeksiyon ve sızdırmazlık esastır.
    • Yerine koyma (ankiloz): Prognoz ve büyüme etkisi değerlendirilir.

11) Çocuk ve Genç Hastalarda Endodonti

  • Pulpotomi (süt dişi/immature): Biyoseramik materyallerle vital tedavi.
  • Pulpektomi: Süt dişinde resorbe olabilen dolgu materyali.
  • Apeksogenezis: Canlı pulpa ile kök gelişiminin tamamlanması.
  • Apeksifikasyon (apikal tıkaç) / Rejeneratif endodonti: Kanama indüksiyonu + biyomimetik sızdırmazlık.

12) Restoratif Entegrasyon & Uzun Ömür

  • Koronal sızdırmazlık: Başarı için kritik.
  • Cuspal coverage: Zayıf duvarlı posteriorlarda kırılmayı azaltır.
  • Endo-crown: Özellikle geniş madde kaybı + kısa kök vakalarında endikasyon.
  • Oklüzyon düzenlemesi: Postop ağrı ve kırık riskini azaltır.

13) Sistemik Durumlar & İlaçlar

  • Antikoagülanlar: Çekimsiz prosedürlerde genelde devam; cerrahi ise hekimler arası koordinasyon.
  • Gebelik: 2. trimester ideal; acil durumlar her dönemde planlanır, güvenli anestezi/radyoloji protokolü.
  • Diyabet/immünsüpresyon: Enfeksiyon kontrolü, glisemik denge gözlemi.
  • Antibiyotik: Sadece sistemik tutulum (ateş/ödem/selülit) vb. durumlarda endikasyon; direnç politikalarına uyum.

Valinor Dental Clinic Farkı

  • Mikroskop destekli endodonti & dijital planlama
  • Gelişmiş irrigasyon aktivasyonu ve biyoseramik sızdırmazlık
  • Rubber dam ve sterilizasyon protokollerinde yüksek standart
  • Restoratif–protetik–cerrahi entegre yaklaşım
  • Ağrısız, konforlu, şeffaf süreç yönetimi

Sıkça Sorulan Sorular (SSS) – Endodonti

  1. Kanal tedavisi nedir?
    Dişin içindeki enfekte/iltihaplı pulpanın çıkarılıp kanalın dezenfekte edilerek biyouyumlu materyallerle üç boyutlu doldurulmasıdır.
  2. Neden gerekir?
    Ağrı, enfeksiyon ve doku kaybını durdurup doğal dişi ağızda tutmak için.
  3. Kanal tedavisi yaptırmazsam?
    Enfeksiyon ilerler; apse, yüz şişliği ve diş kaybına gidebilir.
  4. Ağrılı mı?
    Lokal anestezi ve modern tekniklerle ağrısız.
  5. Kaç seans?
    Basit vakalar tek seans, dirençli enfeksiyonlar 2–3 seans.
  6. Başarı oranı?
    Doğru protokolle çok yüksektir; koronal sızdırmazlık ve hijyen belirleyicidir.
  7. Kanal tedavili diş canlı mı?
    Pulpa canlılığı olmaz; diş fonksiyonel olarak ağızda kalır.
  8. Kırılgan olur mu?
    Evet, az da olsa; cuspal coverage ile güçlendirilir.
  9. Estetik etkilenir mi?
    Ön dişlerde içten beyazlatma/estetik restorasyonla doğal görünüm sağlanır.
  10. İmplant yerine kanal mümkün mü?
    Eğer kurtarılabilir ise doğal dişin korunması önceliktir.
  11. Hangi testler yapılır?
    Soğuk/sıcak, EPT, perküsyon, palpasyon, bite test.
  12. CBCT şart mı?
    Hayır; karmaşık anatomide faydalıdır, seçici kullanılır.
  13. Röntgen zararlı mı?
    Düşük dozlu ve korumalı olduğunda güvenlidir.
  14. Ağrım var ama röntgen normal?
    Erken dönemde görüntülenmeyebilir; klinik belirleyicidir.
  15. Diğer dişim de etkilenir mi?
    Enfeksiyon lokal seyreder; hijyen ve kontroller önemlidir.
  16. Anestezi tutmazsa?
    Buffer, intraosseöz/intrapulpal gibi ek teknikler uygulanır.
  17. Sedasyon gerekir mi?
    Yüksek anksiyetede değerlendirilebilir.
  18. Alerjim var, ne olacak?
    Alternatif anestezikler ve testler planlanır.
  19. Kalp ritim bozukluğum var?
    Uygun doz/ajan seçimi ve konsültasyonla güvenli planlama.
  20. Uzun seanslar zor mu?
    Destek yastıkları, molalar ve nazik pozisyonlama kullanırız.
  21. Rubber dam neden zorunlu?
    Sızdırmazlık, güvenlik ve dezenfeksiyon için.
  22. Mikroskop şart mı?
    Zor anatomilerde başarıyı belirgin artırır.
  23. Ek kanal bulunabilir mi?
    Evet; mikroskopla sıklıkla saptanır.
  24. Çatlak görülebilir mi?
    Transillüminasyon + mikroskopla.
  25. Alet kırığı önlenebilir mi?
    Risk azaltılır; kırılırsa yönetim protokolü vardır.
  26. Rotary mi iyi, elde mi?
    Vaka bazlı; çoğu vakada rotary/reciproc.
  27. Glide path nedir?
    Güvenli enstrümantasyon için kaygan yol.
  28. EDTA neden?
    Smear tabakasını kaldırır; dezenfeksiyonu derinleştirir.
  29. İrrigasyon taşarsa?
    Protokollerle risk çok azaltılır; nadir komplikasyondur.
  30. Lazer şart mı?
    Zor biyofilm vakalarında yardımcı; olmazsa da başarı mümkündür.
  31. Kalsiyum hidroksit ne işe yarar?
    Antibakteriyel, doku iyileşmesini destekler.
  32. Kanal dolgu materyali?
    Gutta-perka + sealer (biyoseramik seçenekler dâhil).
  33. Tek kon tekniği güvenli mi?
    Uygun şekillendirme + biyoseramik sealer ile evet.
  34. Sıcak vertikal daha mı iyi?
    Üç boyutlu adaptasyon sağlar; vaka bazlı karar.
  35. Dolum sonrası film şart mı?
    Evet; kalite kontrol için.
  36. Kalsifiye kanalda başarı?
    Mikroskop + sabır + mikroteknikle yüksek.
  37. Alet kırılırsa?
    Bypass/çıkarma/üstten kapama; prognoz vakaya özel.
  38. Perforasyon olduysa?
    Erken fark ve biyoseramik tamirle iyi sonuç alınır.
  39. Açık apeks?
    Apeksifikasyon veya rejeneratif endodonti.
  40. Endo–perio lezyonu?
    Kaynak ayrımı + periodontal tedavi ile birlikte.
  41. Ne zaman revizyon gerekir?
    Ağrı, lezyon, yetersiz dolum/sızdırmazlık.
  42. Revizyon başarı oranı?
    Doğru protokolle yüksektir.
  43. Post varken olur mu?
    Mikrotekniklerle sökülebilir; risk/fayda analizi yapılır.
  44. Gümüş kon/taşıyıcılı dolgu çıkar mı?
    Çoğu vakada evet.
  45. Revizyon mu implant mı?
    Diş kurtarılabiliyorsa revizyon öncelikli.

I) Apikal Cerrahi

  1. Apikoektomi nedir?
    Kök ucunun cerrahi rezeksiyonu + retro dolgu.
  2. Ne zaman yapılır?
    Revizyon başarısızlığı, post-söküm imkânsızlığı, anatomik engeller.
  3. İyileşme süresi?
    Genellikle 1–2 hafta.
  4. Şişlik/ödem normal mi?
    İlk günler sınırlı olabilir.
  5. Başarı oranı?
    Uygun endikasyonda yüksektir.
  6. Avülsiyon sonrası ne yapmalı?
    Dişi süt/serumda saklayın, hemen başvurun.
  7. Replant sonrası kanal?
    Kök gelişimine göre planlanır.
  8. İç rezorpsiyon tedavi edilebilir mi?
    Erken tanıda endo ile evet.
  9. Dış rezorpsiyon?
    Enfeksiyon kontrolü + sızdırmazlık esastır.
  10. Ankiloz olduysa?
    Büyüme çağında özel yönetim gerekir.
  11. Süt dişine kanal olur mu?
    Pulpektomi/pulpotomi yapılır.
  12. Ağrılı mı?
    Yaşa uygun anestezi ile konforlu.
  13. Apeksogenezis nedir?
    Canlı pulpa ile kök gelişimini tamamlama.
  14. Apeksifikasyon?
    Biyoseramik apikal bariyer.
  15. Rejeneratif endodonti?
    İmmature dişte kök gelişimini yeniden başlatma yaklaşımı.
  16. Kanal sonrası hemen dolgu?
    Evet, koronal sızdırmazlık kritik.
  17. Kaplama şart mı?
    Zayıf posteriorlarda evet; küçük defektte onley/kompozit.
  18. Endo-crown nedir?
    Geniş madde kaybında tek parça restorasyon.
  19. Oklüzyon ayarı gerekli mi?
    Ağrı ve kırık riskini azaltır.
  20. Ne kadar dayanır?
    Hijyen ve restorasyon kalitesiyle yıllarca.
  21. Antikoagülan kullanıyorum?
    Çekimsiz işlemlerde genelde devam; cerrahide ekip koordinasyonu.
  22. Gebeyim, yapılır mı?
    2. trimester ideal; acilde her dönemde güvenle planlanır.
  23. Diyabetliyim?
    Glisemik kontrol + enfeksiyon yönetimi.
  24. Antibiyotik gerekli mi?
    Sadece sistemik bulguda; rutin endoda gerekmez.
  25. Alerji riskim var?
    Materyal/anestezi alternatifleri mevcuttur.
  26. Ağrı ne kadar sürer?
    Hafif–orta 24–72 saat; artarsa klinikle iletişim.
  27. Şişlik olursa?
    Nadiren; kontrol edilir, gerekirse müdahale.
  28. Renk değişimi?
    Ön dişte içten beyazlatma ile düzelir.
  29. Yemek/çiğneme?
    İlk gün dikkat; sert gıdalardan kaçınma.
  30. Spora dönüş?
    Çoğu vakada aynı/ertesi gün.
  31. Alet kırıldı, diş çekilir mi?
    Çoğu vakada gerekmez; yönetilebilir.
  32. Perforasyon oldu?
    Biyoseramik tamirle iyi prognoz.
  33. Flare-up (ani ağrı/şişlik)?
    İrrigasyon–drenaj–ilaç yönetimi.
  34. Uyuşukluk geçmedi?
    Genelde saatler içinde çözülür; uzun sürerse kontrol.
  35. Sinüsle ilişkili dişler?
    Radyolojik–klinik değerlendirme ve nazik protokol.
  36. Ön dişlerimde kanal sonrası matlık?
    İçten beyazlatma + estetik restorasyon.
  37. Sıcak/soğuk hassasiyetim biter mi?
    Enfekte pulpa uzaklaştığında evet.
  38. Çiğneme ağrısı?
    İlk günler olabilir; oklüzyon ayarı rahatlatır.
  39. Kötü koku/tat?
    Enfeksiyon temizliği ile kaybolur.
  40. Konuşmam etkilenir mi?
    Hayır.
  41. Lezyon küçülür mü?
    Başarılı endoda zamanla kemik iyileşir.
  42. Kontrol röntgen ne zaman?
    6–12 ayda bir.
  43. Revizyon neden başarısız olur?
    Anatomi, sızıntı, restorasyon gecikmesi vb.
  44. Cerrahi ne zaman?
    Revizyonun mümkün/başarısız olduğu seçilmiş vakalarda.
  45. Çekim ne zaman?
    Kırık/prognozu olmayan kök, ileri mobilite vb.
  46. Ne sıklıkla kontrol?
    6–12 ay.
  47. Gece plağı gerekir mi?
    Bruksizmde önerilir.
  48. Diyet etkisi?
    Şeker/asit sıklığını azaltın.
  49. Ağız duşu kullanayım mı?
    Arayüz temizliğine destek olabilir.
  50. Sigara etkisi?
    İyileşmeyi olumsuz etkileyebilir.
  51. Fiyatlar?
    Vaka zorluğu, kanal sayısı, ileri teknik ihtiyacına göre.
  52. Tedavi süresi?
    Basit tek seans; karmaşık vakalarda 2–3 seans.
  53. Garanti var mı?
    Yazılı bakım protokolüne uyumla; uzun dönem takibi esas.
  54. Randevu iptali?
    Planlamayı korumak için önceden bildirim rica edilir.
  55. Valinor farkı?
    Mikroskop–dijital–biyomimetik üçlüsü ve zarif hasta deneyimi.
  56. Aynı gün tedavi mümkün mü?
    Uygun vakalarda evet.
  57. Uçuş/seyahat öncesi?
    Akut dönemde erteleme; stabil vakalarda sorun olmaz.
  58. Sporcu/performans etkisi?
    Ağrısız diş, performansı artırır.
  59. Foto/video kaydı?
    Belgeleme ve eğitim amaçlı, onamla.

Valinor Dental Clinic’te endodonti, yalnızca bir “kanal tedavisi” değildir; doğal dişin değerini koruyan rafine bir tedavi felsefesidir.
Mikroskop destekli, dijital planlı ve biyomimetik yaklaşımla; ağrısız, güvenli, uzun ömürlü sonuçlar için buradayız.

Site içerikleri yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tavsiye yerine geçmez.

İlgili Bloglar